Akkrumer kuiers, Wide stege
Voor de dorpssanering in de jaren 50 van de vorige eeuw telde Akkrum veel stegen. Ze liepen allemaal van It Heechein naar de Boarnswâl. De Wide Stege komt uit op de Smelle brêge, op de hoek van de Boarnswâl. Nu is daar niets meer van de zien, maar de Wide Stege was wel degelijk een steeg, alleen wat breder dan de andere stegen die Akkrum rijk was. Het pad naar de huizen aan Leppedyk liep hier langs.
Kalverstraat
In de 19e eeuw stond er een roggemolen aan de Leppedyk, waar ook nog een oliefabriek verrees en huizen werden gebouwd. Toen was het in de Wide Stege een drukte van belang, ook omdat er aan de Boarnswâl pakhuizen en exportslachterijen stonden. Gekscherend werd het de ‘Kalverstraat’ genoemd. Aan beide kanten van de steeg waren allerlei winkeltjes te vinden. Visser-Bakker (1991:7) is opgegroeid in de Wide Stege. In haar memoires beschrijft zij de winkeltjes die zich daar rond 1910 bevonden. Naast de ouderlijke woning was ‘een bakker, dan kwam een winkeltje. Dat verkocht rapen en wortelen en aardappelen, de winkel was een hok.’ Daarnaast ‘een winkeltje met aardewerk, groen en bruin, potjes en kommen, en theepotjes en een zoldertje met klompen. Boven de deur hing een gouden pan, want de man had een scheerwinkeltje. Dan kwam er een winkel met van alles, suiker en rijst, maar ook kop en schotels en dweilen en theedoeken. Er waren koperen weegschalen en boven hingen de papieren zakken aan een touwtje. […] Naast deze winkel ‘kwam een groenteman. […] En daarnaast weer een klein winkeltje’, waar ook suiker, rijst en thee werd verkocht. Aan de andere kant van het ouderlijk huis was ‘nog een bakker, dan een schilder en dan weer een winkelman.’ (Vertaald uit het Fries).
De steeg wordt een straat
Niets is er van die oude glorie overgebleven. Druk is het er nog wel, maar winkels en huizen aan een kant van de steeg zijn opgeruimd om ruimte te maken voor het autoverkeer naar de nieuwbouw in de wijk de Hemmen en het in de 1960-er jaren gebouwde verzorgingstehuis Leppehiem. Sindsdien dekt de naam Wide Stege de lading niet meer.
Oortjesbrug
Op de plaats van de Smelle brêge was vroeger een draaibrug, die de Oortjesbrug werd genoemd, omdat passerende schippers een oortje, een stuiver, moesten betalen.
Bronnen en verder lezen:
M. Bakker, Toponymy fan Akkrum en Nes. Fryske Akademy. Ljouwert. 1982.
Jant Visser-Bakker, It doarp fan Anne. Koperative útjouwerij. Boalsert. 1991.