Akkrumer kuiers, Klooster Nes
Het voormalige klooster op Nes behoorde tot de Duitse Orde. Dat was een kruisridderorde die in 1189 ontstond als een gemeenschap van monniken. De Orde dankte haar bloei o.a. aan de verzorging van zieken, waarmee zij in het Heilige Land was begonnen tijdens de kruistochten. In Nederland bestaat al sinds de middeleeuwen een balije van de Orde. In een balije worden een aantal commanderijen verenigd. Een van die commanderijen werd in 1228 opgericht op Nes. Het had een hospitaalfunctie en stond onder leiding van een commandeur. Na de reformatie werd het in 1580 overgedragen aan de provincie Friesland. In de terp werd een Romaans koperen wierookvat gevonden dat berust in het Fries Museum te Leeuwarden. Op de begraafplaats vindt men nog brokstukken van een oud-commandeurszerk. Die werden opgegraven bij het vernieuwen van de klokkenstoel in 1907.
Begraafplaats met klokkenstoel
Het klooster van de Orde stond op een hoge terp, die helaas deels afgegraven is. De begraafplaats op de terp is het enige dat is overgebleven van het klooster, dat aan het begin van de 17de eeuw is verdwenen. De kloosterkerk is iets langer blijven staan, maar is uiteindelijk ook afgebroken. Er kan nog wel een klok worden geluid, want er staat nog steeds een klokkenstoel op de terp. In de huidige klokkenstoel, die in eigendom is van de monumentenstichting Boarnsterhim, hangt een luidklok uit 1950 met een onderdiameter van 90 cm. en een gewicht van 480 kg. Op de klok staat de volgende tekst:
FIRMA GEBR VAN BERGEN TE MIDWOLDA ME FECIT A.S. 1950
OER DE DEADEN / GOEDEN, KWEADEN, / BIDT MYN BROUNZEN / LUD FOAR `T LEST: / JOW HAR, GOD, DE / IIV`GE REST
(Over de doden, goeden en kwaden, bidt mijn bronzen geluid voor het laatst: Geef hen, God, de eeuwige rust).
Financiële hulpverlening
De huidige Balije van Utrecht richt zich met de financiële hulpverlening specifiek op gebieden waar zich voormalige commanderijen bevinden. De orde heeft in Nederland 130 verpachte boerderijen en 1430 hectare landbouwgrond, waarvan het grootste deel in de provincie Utrecht. Uit de pachtopbrengsten wordt jaarlijks 1,2 miljoen euro uitgekeerd aan goede doelen.
Bronnen en verder lezen:
https://www.academia.edu/19757724/De_Friese_huizen_van_de_Duitse_Orde_Nes_Steenkerk_en_Schoten_en_hun_plaats_in_het_middeleeuwse_Friese_kloosterlandschap_Leeuwarden_1991_416_pp (downloadbare pdf van deze dissertatie)
https://www.akkrumaldennij.nl/nes-1/kleasterwei-1/begraafplaats
https://www.monumentenstichting.nl/index.php/104/nes-klokkenstoel
https://akkrum.net/over-akkrum/klokkenstoel-in-nes