Griene kuier: Kerktoren

Griene kuier: Kerktoren


Op deze tekening van Stellingwerff uit 1722 staat bij de kerk een zadeldaktoren. Waarschijnlijk zijn kerk en toren rond 1400 gebouwd. In 1759 werd de oude kerk afgebroken voor een nieuwe. De oude toren bleef staan. In 1837 werd het bovenstuk vernieuwd, maar de nieuwe spits moest in 1881 al weer worden afgebroken. Akkrum kreeg toen een stompe toren.

Nieuwe toren

Jelle Oebeles Tsjitses metselde op 22 mei 1882 de eerste steen van de nieuwe toren, met spits (zie de steen boven de deur van de toren). In oktober 1882 konden de klokken weer geluid worden, en de vlaggen weer van de toren waaien. 

Uurwerk

Het uurwerk heeft in 1970 een elektrische aandrijving gekregen. Toen is er aan de zuidkant van de toren ook een derde wijzerplaat aangebracht. De toren werd toen al slechter, en eind 1972 werd de situatie zelfs gevaarlijk. In april 1975 kon, na een restauratie, de toren met spits aan de kerkvoogdij worden overgedragen.

Brandslangen

De gemeente gebruikte de galmgaten in het bovenste deel van de toren o.a. voor het drogen van brandslangen.

Foto Hendrik Krist

Klokken

De toren heeft twee klokken. De grote klok heeft een diameter van 121 cm., en weegt 1005 kg. en draagt als opschrift: 

Soli Deo Gloria-Marten Gerckes Jelger
En Harmens Kerck Voogden Pieter Vermaten tot Amsterdam 1698 

De kleine klok, ook in 1698 gegoten, heeft een diameter van 104 cm., weegt 667 kg. en heeft, naast het wapen, als opschrift: 

FredRick van Sminia gedeputeerde staten van Vrieslant en grietman van Utingeradeel 

Links foto’s van de grote klok in de toren (ø121 cm en 1005 kg); rechts foto’s van de klok buiten (ø104 cm en 667 kg) Bron: Monumentenstichting Boarnsterhim.

Klokken gevorderd

Op 25 maart 1943 werden beide klokken door de Duitsers gevorderd. Op 19 september 1946 is de na de oorlog teruggevonden grote klok weer in de toren opgehangen. 

Jaren later is ook de kleine klok teruggevonden. In 1958 is hij weer naar Akkrum gekomen. Helaas was hij zo beschadigd, dat hij niet meer geluid kon worden. Nu staat hij op een driepoot naast de kerk. 

In 1974 heeft de toren een kleine klok uit de eerdere Sint-Jozephkerk in Den Haag gekregen, die vrijwel dezelfde klank had. 

Eigendom toren

In 2010 is de toren in eigendom gekomen van de nieuw opgerichte “Monumentenstichting Boarnsterhim”. Die heeft toen een bescheiden restauratie mogelijk gemaakt, en een vierde wijzerplaat laten aanbrengen. 

Rijmpjes

In 2020 is het dak van de toren grondig opgeknapt, en is het leidak geheel vernieuwd. Het kruis en de bol daaronder zijn opnieuw verguld. De drie in 1882 geschreven rijmpjes in de bol kwamen toen weer voor het licht: 

Van buiten goud, van binnen hol / Ben ik toch Akkrums grootste bol. 

Al ben ik van binnen niet gevuld / Van buiten ben ik door M. Bakker verguld. 

17 juli 1882 kwam de haan / boven op mij te staan / Dat heeft Jan Sjoukes Hidma gedaan”. 

Nieuw rijmpje

In 2020 heeft de Monumentenstichting besloten om in dat bijzondere jaar ook een tekst in de bol te laten zetten. 

Maitiid 2020
Troch it koronafirus is de hiele wrâld oerstjoer / Yn dy dagen komme der nije laaien op de toer.

Bronnen

https://www.monumentenstichting.nl/media/Misc/6552brochureakkrumkerktorenjuli2018.pdf
https://www.monumentenstichting.nl/media/Misc/3931skiednistoerfanakkrumversie10082020.pdf

 - 
Dutch
 - 
nl
English
 - 
en
French
 - 
fr
Frisian
 - 
fy
German
 - 
de
Portuguese
 - 
pt
Spanish
 - 
es
Ukrainian
 - 
uk