Ooit liepen er een aantal stegen van It Heechein naar de Boarnswâl, want daar was veel bedrijvigheid van ladende en lossende skûtsjes en andere schepen. De Bouwe Elingsteeg was één van die stegen. De twee hoekhuizen aan het Heechein zijn er nog. Aan de ene kant Cafetaria Venema en aan de andere kant de winkel van Canninga, zodat het begin van de steeg nog te vinden is. De andere huizen zijn aan beide kanten opgeruimd.

Gekakel

De rechterkant van de steeg, achter Canninga, was het oudste en zal dateren uit de tijd van zo ongeveer 1820/1830. De linkerkant werd voor het grootste deel tussen 1830 en 1850 volgebouwd. Dat ‘volgebouwd’ kan men letterlijk opvatten, want de huisjes waren stijf tegen elkaar aangebouwd, en daardoor erg gehorig. Geen wonder, dat de bewoners doorgaans goed op de hoogte waren van elkaars levensomstandigheden en familie-aangelegenheden. De praatjes overdag met de buren, de kleine roddels en de soms fikse ruzies, maakten dat de steeg in de volksmond de naam ‘Keakelstege’ kreeg, die zo gewoon werd, dat veel mensen niet eens wisten dat de officiële naam ‘Bouwe Elingsteeg’ was. Eling was een timmerman, die hier rond 1800 woonde.

Krotwoningen

De Leeuwarder Courant van 4 juni 1949 doet verslag van het bezoek dat Minister In ’t Veld, van Wederopbouw en Volkshuisvesting, bracht aan ‘Frieslands krotten.’ De minister heeft zich volgens de krant ervan ‘kunnen overtuigen, dat er in sommige delen van dit gewest nog huisvestingsproblemen heersen, die elke beschrijving tarten en van de diep-treurige ellende waarvan men alleen maar overtuigd wordt, als men ze ziet.’ En dat heeft de minister gedaan, ook in ‘de steegjes in Akkrum, waar de woningen misschien, nog de naam woning verdienen, maar waar ze zo dicht op elkaar staan en zo dwaas naast en om elkaar heen gebouwd zijn, dat ze geen piezeltje zon krijgen.’ De bewoners van de stegen in Akkrum hebben volgens het verslag ‘hun grieven tegen de bedompte lucht in de steegjes niet onder stoelen en banken’ gestoken.

Dorpssanering

Minister In ’t Veld verklaarde na afloop van zijn bezoek, ‘er van overtuigd te zijn, dat niet elk bouwsel, dat bij de volkstelling van verleden jaar als „woning” staat aangemerkt, deze naam ook inderdaad verdient.’ Dat gold zeker voor de woningen in de armoedige Keakelstege, die de doorslag heeft gegeven voor het besluit om Akkrum subsidie te geven voor de dorpssanering. Daarna is men begonnen met het opruimen van de krotten en verdwenen daarmee ook de stegen. Wel toevallig dat juist de Keakelstege nog steeds bestaat.

Op de foto is ‘de minister in gesprek met ir. Visser voor een woninkje in de „Kakelsteeg” te Akkrum, dat straks weer „onverklaarbaar bewoond” zal zijn. Deze steeg is een van de vele in dit dorp, waarin zo goed als geheel geen zon doordringt.’ Leeuwarder Courant.

Bronnen:

M. Bakker, Toponymy fan Akkrum en Nes. 1982.
Leeuwarder Courant (via Delpher.nl).
https://www.aldennijakkrum.nl/bouwe-elingstege/