Gasfabriek

Gasfabriek

Gasfabriek

In 1909 werd in Akkrum, een steenworp afstand van Nes,een gemeentelijke gasfabriek geopend. Door verhitting van steenkool in ovens in het gebouw rechts op de foto werd kolengas gewonnen, dat werd opgeslagen en op druk gebracht in de gashouders. Na winning van het gas bleef er cokes over, dat vervolgens werd gebruikt om de ovens mee te stoken. Het gewonnen gas moest eerst worden gereinigd. Dit leverde waardevolle neven producten op, zoals teer, ammoniak en kunstmest. Het gas werd door Akkrum en omgeving voornamelijk gebruikt voor verlichting en voor het koken. Ook de industrie maakte er gebruik van. In 1921 vond er een grote ontploffing plaats. Geruime tijd was men weer aangewezen op olielampen. Dit bleek aanmerkelijk goedkoper te zijn. De vraag naar gas stagneerde nadien. Men besloot de gasprijs daarom van 22 naar 18 cent te verlagen. Door middel van een handtekeningenlijst probeerde de consument om hier nog 3 cent van af te krijgen. In 1930 werd er een tweede, grotere gashouder bijgebouwd. In oktober 1944 was de fabriek na beschieting door Engelse jagers dusdanig gehavend, dat men een jaar lang geen gas kon leveren. De problemen die dit met zich meebracht werden voor een deel opgelost door centraal te koken in de F.C.E. (stamppot) en de boterfabriek (pap). In het filiaal van de boterfabriek werd het voedsel uitgedeeld. De eerste dag al werden er door Akkrumers/Nessers 430 porties opgehaald en 86 door Boarnsters. In 1955 besloot het gemeentebestuur van Utingeradeel om de gasfabriek aan te sluiten op het aardgasnet. Alle gastoestellen moesten worden omgebouwd.  De installatie werd uit het fabrieksgebouw gesloopt en het gebouw met bijbehorende grond werd verkocht aan ‘Wassenaars landbouwmechanisatiebedrijf’ te Leeuwarden.

Boven vlnr: Lammert Hoeve sr. (Directeur), Geert Sinnema, Brugt van der Zwaag, ? , ? , daarvoor vlnr: Kobus Waterlander en Jaap Jongedijk. Foto ca. 1918

Ontploffing Gasfabriek november 1921.

Foto’s onder en boven: Een beeld van de grote ravage van de ontploffing

Foto boven vlnr: Werknemers Jaap Jongedijk, Krijn Huisman en Herman Bergsma. (Foto ca. 1925)

Bestuur en werknemers Gasfabriek ca. 1936

Boven vlnr: B. Stienstra, (Boekhouder), H. Bergsma, (Fitter), J.H. Bos, (Fitter), F.J. Kleefstra, (Tereinwerker), Joost Boersma, (Stoker), D.J. Langeraap, (Stoker), F. Halma, (Stoker), Lammert. Hoeve jr. ((Fitter), Lammert. Hoeve sr. (Directeur), daarvoor vlnr: S. de Vries, (Gascommissie), Murk. P. Poppes, (Gascommissie), P.M. van Baerdt van Sminia, (Burgemeester Utingeradeel), S. Boonstra, (Gascommissie, A. Groenveld, (Gemeentesecretaris).
 
Foto’s boven: Joost Boersma (Stoker)
De Gasfabriek weer als nieuw
Een nieuwe en grotere gashouder wordt er bij gebouwd in 1930
Maar worden beschoten door een viertal Engelse jager op 22-10-1944. (Zie ook hieronder)
Boven foto: In het midden van de foto de gasfabriek nog in bedrijf (begin 60er jaren)

Na de Gasfabriek waren het nog Wassenaar, Dabekousen en DEM, welke op dezelfde plek hun bedrijf uitvoerden. Daarna is alles gesloopt en gesaneerd en wordt niets met de (vervuilde) grond gedaan.

Heeft U nog vragen, op- of aanmerkingen over dit onderwerp, of een ander onderwerp of heeft u nog iets dat u met ons wilt delen. Wij horen het graag. Alvast bedankt.

Spreekt ons werk u aan, en wilt u ons ondersteunen? Donateur worden kunt al vanaf €8,50 per jaar. Zo kunnen wij ons ‘werk’ blijven doen en kunnen andere bezoekers er ook weer van genieten. Wij horen het graag. Alvast bedankt.

Stiftingakkrumaldennij@gmail.com

 - 
Dutch
 - 
nl
English
 - 
en
French
 - 
fr
Frisian
 - 
fy
German
 - 
de
Portuguese
 - 
pt
Spanish
 - 
es
Ukrainian
 - 
uk