Coopersburg is gesticht door de in Amerika rijk geworden Akkrumer Folkert Harmens Kuipers (1843-1904), die zich in de VS Frank Harmon Cooper noemde. Op familiebezoek in Akkrum werd hij getroffen door de armoede van met name ouderen, en besloot dat daar iets aan gedaan moest worden, wat in 1899 resulteerde in de oprichting van de Stichting Coopersburg en de opening van Coopersburg in 1901.

Doelstelling

De stichting had als doel “onderdak en onderhoud en in het algemeen verzorging te geven aan behoeftige ouden van dagen, zoowel mannen als vrouwen, onverschillig van welken godsdienst, die in de gemeente Utingeradeel zijn geboren of op het tijdstip van hun opname tenminste dertig jaren in die gemeente hebben gewoond; inwoners van Akkrum genieten de voorkeur.”

Toelage

De bewoners hadden vrij wonen en ontvingen wekelijks ƒ 6,-  per paar. De bewoners moesten elkander bijstaan. Van de mannelijke bewoners werd verwacht dat zij de tuinman hielpen met het onderhoud van de parkachtige tuin.

Het gebouw

Het gebouw, een ontwerp van gemeentearchitect F. Hoekstra, bestaat uit een hoofdgebouw met aan weerskanten 10 woningen. In de gevel van het hoofdgebouw is een steen aangebracht, gemaakt door Joh. H. Schröder uit Amsterdam, met de inscriptie:

“Stifte ta oantinken oan ús Heit en Mem, Willem Harmens Kui­pers en Ytsje Rommerts de Vries, fan hjar soan F.H. Cooper, U.S.A. 8e fan Maeimoanne 1901”

Stichting opgeheven

De moderne tijd stelde steeds meer eisen aan de woningen, die daardoor steeds aangepast moesten worden. In 1981 was de financiële situatie zo verslechterd, dat het gebouw moest worden verkocht. De stichting is toen opgeheven. De huidige eigenaar is woningbouwvereniging Elkien.

De tuin

De vrij toegankelijke Hollandse landschapstuin, ontworpen door tuinarchitect G.W. Westra uit Hurdegaryp, is in 1981 overgedragen aan de toenmalige gemeente Boarnsterhim. Nu is de gemeente Heerenveen eigenaar. Vrijwilligers helpen de gemeente bij het onderhoud.

Regentenkamer

De regentenkamer is nog grotendeels in tact. Hier vergaderden de regenten over het wel en wee van Coopersburg en zijn bewoners. De regenten beoordeelden de aanvragen van ouderen die in Coopersburg wilden wonen.

Tot aan zijn dood in 1904 liet Cooper zijn stichting door zijn broers, Harmen Folkert Kuipers Willemzoon (tabaksfabrikant), Kornelis rommert Kuipers Willemzoon (stoombootkapitein) en zijn zwager Klaas Pieter de groot (manufacturier) besturen. Zij waren regent voor het leven. Daarna moest een breder college van regenten, waarvan hij de wijze van samenstelling al in 1899 bij een notaris had Laten vastleggen, deze taak op zich nemen. Deze regenten werden niet vanwege het persoon, maar vanwege hun functie aangesteld. Dat hield dus ook in dat wanneer men zijn functie verloor men tevens als regent op moest stappen. De functionarissen die Cooper hier voor koos, waren de burgemeester en een wethouder van Utingeradeel, de leraar van de Doopsgezinde gemeente van Akkrum, een lid van Gedeputeerde Staten van Friesland en een lid van de vrijmetselaarsloge Friesche Trouw (Leeuwarden).

Tegenwoordig vergadert het bestuur van de Stifting Akkrum Ald en Nij in de regentenkamer.

Mausoleum

Het mausoleum in de tuin is eigendom van de Monumentenstichting Boarnsterhim.

Bezichtigen?

De regentenkamer en het mausoleum zijn te bezichtigen. Maak een afspraak op stiftingakkrumaldennij@gmail.com.

Bronnen en verder lezen:

https://rijksmonumenten.nl/monument/514871/coopersburg/akkrum/
https://akkrum.net/over-akkrum/stichting-coopersburg-te-akkrum?highlight=WyJjb29wZXJzYnVyZyJd
Ernst Huisman, Atze Reidinga en Willem Winters, Alle minsken binn’ myn broerren. Folkert Kuipers en 100 jaar Coopersburg. Stifting Akkrum Ald en Nij (2001). Licht aangepaste heruitgave verschenen in ****